ในปัจจุบันสถานการณ์ของโรคระบาดโควิด-19 ยังคงน่าเป็นห่วงทั้งในประเทศเนเธอร์แลนด์ และประเทศไทย มีหลายคนอาจจะทำการซื้อ/ขาย หรือกักตุนสมุนไพรฟ้าทะลายโจรเอาไว้ เพราะคิดว่ามีฤทธิ์ที่สามารถยับยั้งเชื้อไวรัส หรือรักษาโควิดได้ แต่ก็ยังคงมีคำถามว่า สมุนไพรตัวนี้สามารถรักษาโควิดได้จริงหรือไม่? ในวันนี้ทางไทสมาคมจะมาให้ความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรตัวนี้กันค่ะ
ทำความรู้จักกับฟ้าทะลายโจรกันก่อน
ฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata) มีชื่ออื่นๆ คือ หญ้ากันงู น้ำลายพังพอน ฟ้าสาง เขยตายยายคลุม สามสิบดี เมฆทะลาย ฟ้าสะท้าน เป็นไม้ล้มลุก สูง 30-70 ซม. มีรสขม ส่วนที่นำมาใช้ คือ ทั้งต้น ใบสด ใบแห้ง
สารสำคัญที่พบในฟ้าทะลายโจรเป็นสารกลุ่ม diterpenoid lactones ได้แก่ andrographolide (AP), 14-deoxy-11,12-didehydroandrographolide (14-deoxy-11,12-didehydro-AP), neoandrographolide (neo-AP) และ 14-deoxyandrographolide (14-deoxy-AP) เป็นต้น และสารกลุ่ม polysaccharides (arabinogalactan น้ำหนักโมเลกุล 109 kDa)
ฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่สนับสนุนการใช้ในโรคหวัดทั่วไป ได้แก่ ฤทธิ์แก้ไอ (antitussive) ฤทธิ์ต้านการอักเสบและแก้ปวด (anti-inflammatory and analgesic) ฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสที่ก่อโรค ได้แก่ ไข้หวัดใหญ่ (influenza A) ในหลอดทดลอง และฤทธิ์กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน
ฟ้าทะลายโจร กับ โควิด-19
การใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรกับโควิด-19 แน่นอนว่าไม่มีการใช้สมุนไพรตัวนี้ในแผนการรักษาที่ประเทศเนเธอร์แลนด์ค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการรักษาหลักหรือยาทางเลือก เพราะฉะนั้นเราจะโฟกัสไปแต่เรื่องการแนะนำการใช้สมุนไพรตัวนี้ตามแบบประเทศไทยนะคะ
จากการศึกษาในหลอดทดลองพบว่า สาร “แอนโดรกราโฟไลด์ (andrographolide)” สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ได้ ด้วยความสามารถในการยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัสนี้ จึงมีการนำฟ้าทะลายโจรไปใช้เป็นยารักษาร่วมกับการแพทย์แผนปัจจุบันในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรงในประเทศไทย
แต่ว่า ฟ้าทะลายโจรไม่ได้มีส่วนช่วยในการป้องกันเชื้อไวรัส ได้
ขนาดการใช้ฟ้าทะลายโจรตามคำแนะนำของกรมการแพทย์ (เน้นย้ำว่า ในผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการไม่รุนแรงเท่านั้น!) ให้คำนวณให้ได้สารแอนโดรกราโฟไลด์ (andrographolide) 180 มิลลิกรัมต่อวัน แบ่งรับประทานวันละ 3 หรือ 4 ครั้ง ก่อนอาหาร ติดต่อกัน 5 วัน
ในกรณีที่เป็นผู้สูงอายุ มีโรคประจำตัว หรือรับประทานยาอื่นอยู่ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ฟ้าทะลายโจร
ห้ามใช้ในผู้ที่มีประวัติแพ้ฟ้าทะลายโจร หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และมีข้อควรระวังเมื่อใช้ร่วมกับยาลดความดัน และยาที่มีฤทธิ์ป้องกันการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน แอสไพริน
สรุป
การใช้ฟ้าทะลายโจรไม่ได้อยู่ในแผนการรักษาของประเทศเนเธอร์แลนด์ และไม่ได้มีผลในการป้องกันเชื้อไวรัสได้ ผู้ป่วยโควิดที่มีอาการเล็กน้อยควรได้รับข้อมูลเกี่ยวกับสมุนไพรตัวนี้ก่อนที่จะใช้ฟ้าทะลายโจร และถ้าประเมินแล้วว่ามีประโยชน์มากกว่าความเสี่ยง ก็สามารถรับประทานได้ในขนาดที่กรมการแพทย์แนะนำค่ะ (แต่จริงๆแล้วไม่แนะนำให้ซื้อและเอามากักตุนนะคะ)
สุดท้ายนี้ เราสามารถดูแลป้องกันตัวเองได้โดยการ ล้างมือบ่อยๆ กินร้อน ช้อนตัวเอง รักษาสุขภาพให้แข็งแรง และรักษาระยะห่างในที่ชุมชนนะคะ
แหล่งอ้างอิง:
- https://med.mahidol.ac.th/altern_med/th/km/19jun2020-1729
- https://www.nci.go.th/en/research/researhdivision/research_informationfarthalai.html
- https://pharmacy.mahidol.ac.th/knowledge/files/0484.pdf
- https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/covid_19#covid_19_behandelplan
- https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/covid-19#volledige-tekst-richtlijnen-beleid
- https://thestandard.co/green-chiretta-could-cure-coronavirus-or-not/
- http://www.dtam.moph.go.th/images/download/dl0112-06022546-01.pdf
